Księga Jozuego: zajęcie ziemi obiecanej

Omówienie Księgi Jozuego

Naród izraelski podążał za Mojżeszem przez 40 lat. Bóg wyprowadził ich z niewoli egipskiej, zdyscyplinował na pustyni i doprowadził do ziemi, którą obiecał ich przodkom: Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi. Teraz jednak Mojżesz nie żyje, a jego pomocnik Jozue ma poprowadzić lud do obiecanej ziemi Kanaan.

Księga Jozuego rozpoczyna sekcję historii Starego Testamentu we współczesnej Biblii chrześcijańskiej. Jest to również pierwsza księga Proroków Dawnych w Tanachu, Biblii z czasów Jezusa.

W Księdze Jozuego Bóg wypełnia swoją obietnicę daną Abrahamowi: że ziemia Kanaan będzie należeć do jego potomków. Ponad 500 lat później dzieci Izraela ostatecznie zasiedlają tę ziemię i czynią ją swoją.

Księga ta wyznacza również koniec pewnej epoki dla Izraela. Po śmierci Mojżesza i Jozuego nie ma już żadnego przywódcy całego narodu, poza samym Bogiem. Izrael przechodzi w wiek sędziów, kiedy to Bóg okresowo powołuje przywódców, aby wybawić Izrael od jego wrogów.

Główny werset Księgi Jozuego

Bądź mężny i mocny, ponieważ ty rozdasz temu ludowi w posiadanie ziemię, którą poprzysiągłem dać ich przodkom. 7 Tylko bądź mężny i mocny, przestrzegając wypełniania całego Prawa, które nakazał ci Mojżesz, sługa mój. Nie odstępuj od niego ani w prawo, ani w lewo, aby się okazała twoja roztropność we wszystkich przedsięwzięciach. – Księga Jozuego 1:6-7

Główne postacie w Księdze Jozuego

W księdze Jozuego jest garść ważnych postaci, na które warto zwrócić uwagę. Najważniejsze dwie to oczywiście Jozue i Bóg Izraela.

Jozue

Pochodzi z plemienia Efraima i od młodości służył jako pomocnik Mojżesza (Nu 11:28; 13:8). Było wiele punktów w Torze (pięć poprzednich ksiąg Biblii), kiedy Izrael odwrócił się od swojego Boga i/lub Mojżesza, ale Jozue był całkowicie lojalny wobec obu. Jozue nie był zaangażowany, gdy Izrael odwrócił się, by czcić złotego cielca (Wj 32,17-19). Ponadto, kiedy Mojżesz wysłał Jozuego i jedenastu innych szpiegów do ziemi obiecanej przed ludźmi, Jozue był jednym z jedynych szpiegów, którzy wierzyli, że Bóg Izraela może im pomóc w zajęciu ziemi (Nu 14:6-9). Pod koniec życia Mojżesza Bóg wybiera Jozuego, aby poprowadził naród do ziemi obiecanej.

Bóg

Pierwsza połowa Księgi Jozuego jest wypełniona bitwami podboju, gdy Jozue i Izrael najeżdżają ziemię Kanaan. Jednak głównym wojownikiem nie jest Jozue. Starożytni Izraelici postrzegali to jako wojnę duchową, a prawdziwym dowódcą był sam Pan. Dzięki Bogu Izraela mury Jerycha upadają, słońce i księżyc stoją w miejscu, a trzydziestu jeden królów zostaje rozgromionych przez jeden naród.

W Księdze Jozuego pojawia się kilka innych godnych uwagi postaci – ich godność jest bezpośrednio związana z ich wiarą w Boga. Rahab, kananejska nierządnica, jest mało prawdopodobnym sprzymierzeńcem Boga Izraela, ale mimo to jest mu wierna. Achan zdradza Boga i swoich izraelskich rodaków dla bogactwa, co ma poważne konsekwencje dla niego i narodu. Kaleb, który również zachował wiarę w Boga, gdy wraz z Jozuem przeszukiwał Kanaan, otrzymuje w końcu swoją część ziemi obiecanej (Joz 14,6-15).

Podsumowanie Księgi Jozuego

Księga Jozuego dzieli się na dwie duże części, z których obie składają się z dwóch mniejszych części – co pozwala podzielić księgę z grubsza na ćwiartki.

I. Jozue zdobywa ziemię (Joz 1-12)

A. Wejście do ziemi (1-5)

Książkę otwiera Bóg zlecając Jozuemu, by był silny, odważny i lojalny wobec Niego, ponieważ to na Jozuem spoczywa obowiązek poprowadzenia ludu do ziemi, którą Bóg obiecał ich przodkom. Bóg demonstruje swoje wsparcie dla Jozuego (i reszty narodu) poprzez cudowne zatrzymanie rzeki Jordan i umożliwienie narodowi wejścia do Kanaanu na suchym gruncie. Jest to powrót do tego, jak Bóg sławnie rozstąpił Morze Czerwone dla Mojżesza: tak jak Bóg uratował poprzednie pokolenie przed bogami Egiptu, tak i to miało Bożą ochronę.

Kulminacją tej części jest spotkanie Jozuego z tajemniczym wojownikiem. Jozue pyta miecznika, po czyjej jest stronie: Izraela czy jej wrogów. Nieznajomy mówi, że nie jest po żadnej ze stron i ujawnia się jako dowódca armii Bożej. Jest to kluczowy temat nie tylko dla Jozuego, ale i dla pozostałych ksiąg prorockich: Bóg nie jest tym, który bierze strony. Ludzie muszą wybrać, gdzie leży ich lojalność.

B. Zdobycie ziemi (6-12)

Począwszy od słynnej „bitwy” pod Jerycho, Pan odnosi kolejne zwycięstwa w imieniu Izraela. W miarę jak Izraelici przemierzają ziemię Kanaan, widzimy jak ludzie w różny sposób reagują na Boga Izraela. Niektórzy mieszkańcy ziemi, jak Rahab i Gibeonici, wybierają stronę Boga i integrują się z narodem izraelskim. Trzydziestu jeden królów, którzy sprzeciwiają się Izraelowi, zostaje pokonanych. Nawet nieuczciwy Izraelita, który wybrał bogactwo zamiast lojalności wobec Boga, spotkał się z okropnymi konsekwencjami.

II. Jozue rozdziela ziemię (13-24)

A. Terytoria plemienne (13-22)

Setki lat wcześniej w biblijnej fabule Bóg obiecał, że potomkowie Abrahama będą mieli w posiadaniu ziemię Kanaan. Potomkowie Abrahama rozrośli się w naród złożony z dwunastu plemion, z których każde ostatecznie odziedziczyło część ziemi. W tej części księgi wyszczególnione są miasta i regiony, które przypadły każdemu z plemion.

B. Polecenie Jozuego (23-24)

Przed śmiercią Mojżesz dał pokoleniu Jozuego wybór. Mogli być posłuszni Torze i cieszyć się Bożym błogosławieństwem i ochroną w ziemi, albo porzucić swojego Boga i utracić zarówno jego ochronę, jak i samą ziemię. (To wszystko jest opisane w Księdze Powtórzonego Prawa). Kiedy Jozue zbliża się do końca swojego życia, robi to samo. Jozue zbiera następne pokolenie i mówi im, że będą kuszeni, aby służyć bogom Mezopotamii (ojczyzny Abrahama), bogom ich nowej ziemi lub Bogu, który dał im wszystko, czym się cieszą. Ludzie przysięgają, że będą podążać za Bogiem i tak też robią… przynajmniej do czasu, gdy Jozue i jego współcześni umrą.

Co się dzieje potem? O tym właśnie jest Księga Sędziów.